Η "Παναγιά του Βελώνια" το 1936 [Από την προσωπική συλλογή της κας. Ασπασίας Αλεξανδρή]
Η "Παναγιά του Βελώνια", η Μητρόπολη των Ορθοδόξων, ιδρύθηκε από τον Μάρκο Μπελλώνια, Θηραίο μεγαλέμπορα, καθολικό στην καταγωγή που είχε ορθόδοξους γονείς. Κάποτε αγόρασε και έφερε από την Βενετία στη Σαντορίνη μία βυζαντινή εικόνα, την Υπαπαντή του Χριστού, που κατά την παράδοση προέρχονταν από τον Ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Αυτή η εικόνα βρίσκεται τώρα στον σημερινό μητροπολιτικό ναό.
H "Παναγιά του Βελώνια" το 1898
Αρχικά υπήρχε ένας μικρός ναός της Υπαπαντής, ο οποίος χρημάτισε για λίγα χρόνια ως Μητροπολιτικός Ναός. Ο πληθυσμός όμως των Φηρών αυξανόταν και έτσι αποφασίστηκε να κατεδαφιστεί και να φτιάχτει εκ νέου, με τη φροντίδα του ιερομόναχου Μάρκου Μπελώνια. Η κατασκευη ξεκίνησε το 1827. Ο τυπικά ιδιωτικός ναός παραδόθηκε στην δημόσια λατρεία το 1888 από τον εφημέριο και ιδιοκτήτη του, Οικονόμο Νέοφυτο Χριστοδούλου Μπελώνια, με την διαθήκη του. Από το κείμενο της διαθήκης φαίνεται και το προσωνύμιο Παναγιά του Βελώνια (και όχι Μπελώνια).
Ο ναός της Υπαπαντής σήμερα
Ο μεγαλοπρεπής όμως ναός έπαθε μεγάλες ζημιές από τον σεισμό της 9ης Ιουλίου 1956 με αποτέλεσμα να κατεδαφιστεί και στη θέση του να θεμελιωθεί στις 19 Ιανουαρίου του 1963 ο σημερινός σε σχέδια του Γεωργίου Νομικού.
Πηγή / Source: Καλλ-ιστορώντας
[ENG] The "Lady of Velonias", the Orthodox Cathedral, was founded by Markos Bellonias, a merchant from Santorini. He, once, purchased and brought from Venice to Santorini a Byzantine icon, the Presentation of Christ, which, according to tradition, belonged to Hagia Sofia of Constantinople (Istanbul). The icon is now in today's cathedral. Initially there was a small church of the Presentation, which served for a few years as a cathedral. The population of Fira started to grow, though, and it was decided the small church to be demolished and a new one to be built, under the care of Markos Belonias, who was a monk. The construction began in 1827. The originally private church was formally handed over for public worship in 1888 by its vicar and owner, Eikonomos Neophytos Christodoulou Belonias, in his will. The majestic temple was heavy damaged from the earthquake of July 9, 1956 and it was demolished. In January 19, 1963 the construction of the new temple was commenced in its place according to the design of George Nomikos.