Демир баба теке (Ντεμίρ Μπαμπά τεκέ)

Ο Демир баба теке, ο τάφος, δηλαδή, του Ντεμίρ Μπαμπά, είναι ένα από τα πιο σημαντικά αξιοθέατα στον αρχαιολογικό χώρο του Сборяново (Σμποριάνοβο), ο οποίος βρίσκεται στην βορειοανατολική Βουλγαρία, 10 χιλιόμετρα από την πόλη Исперих (Ισπερίχ), κοντά χωριό Свещари (Σβεστάρι). Ο τάφος βρίσκεται στο φαράγγι του ποταμού Крапинец (Κραπινέτς), 3 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από τον βασιλικό Θρακικό τάφο του Σβεστάρι.


[19ος αιώνας | πηγή: Wikipedia ]

Το όνομα Сборяново (Σμποριάνοβο) της περιοχής, προέρχεται από την λέξη "сбор" (σμπορ) που σημαίνει "μάζωξη", "πανηγύρι" και έχει την σημασία του, καθώς από τα πολύ παλιά χρόνια ήταν ιερός χώρος και χώρος συγκέντρωσης τόσο για τους Μουσουλμάνους όσο και για τους Χριστιανούς...



Ο Демир баба (Ντεμίρ Μπαμπά), ο "Αυστηρός Πατέρας", είναι ο πιο σεβαστός άγιος των πιστών της Μουσουλμανικής σέκτας των Βούλγαρων Qizilbāš (Κιζίλμπασι - Κιζιλμπάσηδες ή Κοκκινοκέφαλοι ή Ερυθροκέφαλοι), σέκτα ανάλογη με τους Αλεβίτες (ή Αλαουίτες) της Τουρκίας. Το όνομα Alevi (Αλεβί) θεωρείται ότι προέρχεται από τον χαλίφη علي بن أﺑﻲ طالب (Αλί Ιμπν Αμπού Ταλίμπ), ξάδελφο, γαμπρό και θετό υιό του προφήτη Μωάμεθ. Το όνομα Qizilbāš (Κιζίλμπασι - Κοκκινοκέφαλοι) παραπέμπει στο κόκκινο τουρμπάνι που φορούσε ο χαλίφης. Ο χαλίφης Αλί βρίσκεται στην βάση του χωρισμού των Μουσουλμάνων σε Σιίτες και Σουνίτες και την διαμάχη μεταξύ τους... Οι Σιίτες θεωρούν τον χαλίφη Αλί τον πρώτο Ιμάμη και θεωρούν αυτόν και τους απογόνους του νόμιμους διαδόχους του προφήτη Μωάμεθ.






Πάντως, όσες προσπάθειες έχουν γίνει για τον ακριβή προσδιορισμό της καταγωγής του Αλεβιτισμού (Αλαουισμού) έχουν καταλήξει σε αμφιλεγόμενα αποτελέσματα... Πολλοί μελετητές βλέπουν στην φιλοσοφία αυτή ένα προ-ισλαμικό υπόστρωμα. Σίγουρα, πάντως, έχει δεχτεί πολλές επιρροές από άλλες θρησκείες και πολιτισμούς, όπως από τον Χριστιανισμό και τον προ-μουσουλμανικό Ιρανικό πολιτισμό. Πολλοί αλεβίτες θεωρούν τους εαυτούς τους μη μουσουλμάνους...



Αναφορικά με τους Κιζιλμπάσηδες, διάφορες θεωρίες τους θέλουν να προέρχονται από τους Ερυθίνους, αρχαία φυλή της Μικράς Ασίας, που έγιναν αιρετικοί μετά τον εκχριστιανισμό τους με την επωνυμία Παυλικιανοί και πολλοί απ' αυτούς μεταφέρθηκαν κατά καιρούς από τους Βυζαντινούς στο χώρο της Θράκης, όπου αργότερα εξισλαμίστηκαν βιαίως. Είναι πιθανόν να επέλεξαν την ανεκτική σιϊτική μουσουλμανική αίρεση των Αλεβιδών μπεκτασήδων, έτσι ώστε να μπορέσουν να διατηρήσουν τα ήθη και τα έθιμα τους. Οι Μπεκτασήδες ήταν ένα μοναχικό, μυστηριακό μουσουλμανικό τάγμα το οποίο ιδρύθηκε στην κεντρική Μικρά Ασία τον 13ο αιώνα και το οποίο είχε περιλάβει στις τάξεις του και πολλούς αιρετικούς χριστιανούς Νεστοριανούς και Παυλικιανούς. Άλλωστε και η λατρεία των Μπεκτασήδων είχε πάρει πολλά χριστιανικά στοιχεία όπως την χρήση του κρασιού στις μυστηριακές τελετές, την καθιέρωση της λατρείας των δώδεκα ιμάμηδων (κατά τους 12 Αποστόλους), και την καθιέρωση της τριάδας Αλλάχ - Μωάμεθ - Αλί [πηγή: Στο Εσωτερικό της Ροδόπης]. Αναφορές που υπήρχαν παλαιότερα για πράξεις μοιχείας που ακολουθούν τελετές των Κιζιλμπάσιδων, παραπέμπουν στους Αγάθυρσους, αρχαία φυλή η οποία αναφέρεται στον Ηρόδοτο, και στα Ελευσίνια, Ορφικά και Καβείρια Μυστήρια...



Το δόγμα των Αλεβιτών είναι πολύ προοδευτικό. Υποστηρίζουν τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, τις ίσες ευκαιρίες για τις γυναίκες και είναι ειρηνιστές. Δεν πιστεύουν στην Κόλαση ούτε στον Παράδεισο. Δεν κοιτάνε στη Μέκκα όταν προσεύχονται. Ο Θεός είναι στους ανθρώπους, όχι στα βουνά ούτε στις πέτρες, συνηθίζουν να λένε [πηγή: Ελευθεροτυπία 10.07.2008]. Τέτοια ήταν και η διδαχή του Ντεμίρ Μπαμπα: "Αν ψάχνεις για τον Θεό, τράβα βρες Τον στον άνθρωπο!".



Ο Ντεμίρ Μπαμπά πιστεύεται ότι ήταν μία υπαρκτή προσωπικότητα, ο οποίος έζησε τον 16ο αιώνα. Η λαϊκή παράδοση τον περιγράφει ως σοφό άνθρωπο και θεραπευτή. Η ιστορία λέει ότι κάποτε στην περιοχή είχε πέσει ξηρασία. Όταν ο Ντεμίρ Μπαμπά άκουσε τις προσευχές και την δυστυχία των ανθρώπων, έβαλε το χέρι του πάνω σε έναν βράχο και αμέσως εμφανίστηκε μία πηγή. Προς τιμήν αυτού του θαύματος, η πηγή ονομάζεται "Беш пармак" (Μπες παρμάκ - τα πέντε δάκτυλα).



Μετά τον θάνατο του Ντεμίρ Μπαμπά, οι μαθητές του έκτισαν τον τάφο του (τεκέ) στον χώρο κάτω από την σπηλιά που κατοικούσε. Το 1952 βρέθηκε από ερευνητές χειρόγραφο που αναφέρεται στην ιστορία του Ντεμίρ Μπαμπά και χρονολογείται στα 1716-1717. Με βάση το χειρόγραφο αυτό, είχε γεννηθεί την περίοδο του Σουλτάνου Σουλεϊμάν Α' (1520-1566), χρονολογία που συμπίπτει με την χρονολογία της κατασκευής του τεκέ, η οποία προσδιορίζεται από τους επιστήμονες στην περίοδο 1612-1617. Ο τεκές κτίστηκε πάνω σε Θρακικό ιερό του 4ου με 1ου αιώνα π.Χ.. Τεράστιοι μονόλιθοι του θυσιαστηρίου του ιερού, οι οποίοι θεωρούνται ότι έχουν μαγικές δυνάμεις και δίνουν δύναμη, φαίνονται ακόμα και σήμερα στους τοίχους του. Πριν από την εμφάνιση των Οθωμανών Τούρκων στην περιοχή, κατά την διάρκεια της Πρώτης και της Δεύτερης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας στον χώρο υπήρχε Χριστιανικός ναός.

Μετά τους Βαλκανικούς πολέμους και τις μετακινήσεις των πληθυσμών που προέκυψαν, ο χώρος μετατράπηκε για κάποιο διάστημα σε ναό του Προφήτη Ηλία.



Οι εσωτερικές διακοσμήσεις αποκαταστάθηκαν την περίοδο 1991-1994.



Στην αυλή του τεκέ έχει ανακατασκευαστεί το παλιό Τουρκικό πανδοχείο που υπήρχε εκεί και το οποίο καταστράφηκε το 1976.






Για να φτάσει ο επισκέπτης στον τεκέ πρέπει να κατέβει το "Пътеката на изпитанието" (Πατεκάτα να ιζπητανιέτο), το "Μονοπάτι της Δοκιμασίας". Στα δέντρα δεξιά και αριστερά του μονοπατιού θα εντυπωσιαστεί από τα εκατοντάδες κομμάτια υφάσματος που βρίσκονται κρεμασμένα σε αυτά... Το έθιμο αυτό, το οποίο υποτίθεται ότι χαρίζει τύχη και υγεία, έχει πιθανότατα τις ρίζες του στις αντίστοιχες τελετουργίες που συνδέονταν με την λατρεία της Μεγάλης Μητέρας Θεάς Κυβέλης.




[ENG] Demir baba teke has been announced as ancient Bulgarian ruin in 1927. Over the ancient Thracian sanctuary ruins of IV-I century b.C. a tomb-temple has been build in XVII century of the Allah saint Demir baba - a historical person and a spiritual leader. In a historical source he has been described as a man of wisdom and a medicine-man. A legend tells about an unrecorded dry. When Demir baba heard the prayers of the suffering people and put his hand in the rock, a water spring came out with magical characteristics. In the memory of that miracle, the spring source is still called "Besh parmak" (The five fingers). At that place, religious traditions with thousands of years history have been weared. Traditional magician rituals are being examined - to lay over the rock and lift a stone for health, leap to the Jadiyata (Witch eyes), parts of clothes binding for health, passing the "ordeal walk". As a touch to the past, follow the Wise man's advice: "If you are searching for God, go and find Him in the man!" [Information from the sign outside the Demir Baba Teke]

BG CH CR CZ EN FR DE IT JA PL RO RU

Δύσκολη περίοδος για αρνάκια... | Tough season for lambs...

Σήμερα είναι στην Βουλγαρία η Гергьовден (Γκεργκιόβντεν), η μέρα, δηλαδή, του Αγίου Γεωργίου, η οποία στην γειτονική μας χώρα εορτάζεται κάθε χρόνο στις 6 Μαΐου... Είναι μία από τις πιο σημαντικές εορτές της χώρας καθώς ο Свети Георги (Σβέτι Γκεόργκι - Άγιος Γεώργιος) είναι ο προστάτης άγιος του Στρατού, αλλά και ολόκληρης της Βουλγαρίας... Ο λόγος που ο Άγιος Γεώργιος είναι τόσο σημαντικός πρέπει να αναζητηθεί στα βάθη της ιστορίας... Φτάνει έως τις Θρακικές φυλές που ζούσαν στην περιοχή και είχαν ως κύριο Θεό τους τον Θράκα Ήρωα - Ιππέα...

Το μοτίβο του Θεού αυτού είναι πολύ κλασσικό καθώς έχει βρεθεί σε αναρίθμητα αρχαία Θρακικά αναθηματικά ανάγλυφα και επιγραφές: Άντρας πάνω σε άλογο σκοτώνει με το δόρυ του κάποιο άγριο ζώο... Οι Θράκες και οι τουρανικής καταγωγής πρωτο-Βούλγαροι, οι οποία ήρθαν σε επιμειξία μαζί τους, δημιουργώντας τους σημερινούς Βούλγαρους, διατήρησαν την λατρεία του Θράκα Ήρωα - Ιππέα στο πρόσωπο του Αγίου Γεωργίου...

Πολλά αναθυματικά ανάγλυφα του Θράκα Ήρωα - Ιππέα έχουν βρεθεί σε εκκλησίες, καθώς οι πιστοί νόμιζαν ότι ήταν εικόνες του Αγίου, ενώ σε άλλες περιοχές της Θράκης, η τυχαία εύρεση αναθυματικού αναγλύφου είχε ως κατάληξη οι κάτοικοι να κτίζουν εκκλησία προς τιμήν του Αγίου Γεωργίου.



Παρότι ο Άγιος Γεώργιος απεικονίζεται στην αγιογραφία να σκοτώνει έναν δράκο, τελικά την πληρώνουν τα αρνάκια, καθώς το παραδοσιακό πιάτο της ημέρας είναι το "Агнешко по гергьовски" (Αγκνέσκο πο Γκεργκόβσκι), "Αρνάκι αλά Αγίου Γεωργίου", δηλαδή... Είναι ψητό αρνί με Агнешка дроб сърма (Αγκνέσκα ντρόμπ σαρμά), ρύζι με αρνίσια συκωτάκια και εντόσθια...



Η γιορτή του Αγίου Γεωργίου είναι λίγες μόλις μέρες μετά το Ελληνορθόδοξο Πάσχα με το παραδοσιακό σούβλισμα του αρνιού και ακόμα λιγότερες από την προηγούμενη Πέμπτη που οι Μουσουλμάνοι της Βουλγαρίας γιόρταζαν το Κουρμπάν ("η Θυσία") και σφάζουν αρνιά ως θυσία στον Αλάχ...


[ENG] Difficult days for lambs since after the Greek Orthodox Easter, when roasted lamb is the plate of the day, and the Korban, where the tradition is a lamb sacrifice, today is the St. George's day (Gergiovden) when in Bulgarian they make the fantastic plate "Agnesko po Gergiovski" (Lamb ala st. George)... St. George's Day is possibly the most celebrated name day in Bulgaria, which is a public holiday and takes place on 6 May every year. In Bulgaria, St. George is the patron saint of farmers and shepherds. St. George is the Christian analogue of the "God - Rider", the most important God of the ancient Thracians.

BG CH CR CZ EN FR DE IT JA PL RO RU

Το Ραμαζάν Μπαϊράμ στα Πομακοχώρια της Βουλγαρίας | Ramazan Bayram at Pomak villages of Bulgaria

Οι Πομάκοι είναι μία πληθυσμιακή ομάδα της Βουλγαρίας (300.000) και της Ελλάδας (35.000), τα μέλη της οποίας μιλούν την Πομακική γλώσσα, η οποία είναι κατά βάση διάλεκτος της Βουλγαρικής, και ασπάζονται τον Μουσουλμανισμό από τον 17ο αιώνα, οπότε και εξισλαμίστηκαν.


Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για την καταγωγή τους: Είτε ότι είναι απόγονοι του Παιονικού φύλου των Αγριάνων (Θράκες ή Φρύγες), είτε ότι είναι άλλο Θρακικό φύλο το οποίο στην πορεία των χρόνων διαδοχικά εκρωμαΐστηκε, εκσλαβίστηκε και εξισλαμίστηκε, είτε ότι είναι εξισλαμισμένοι Βούλγαροι, είτε ότι είναι Τούρκοι οι οποίοι λόγω της γειτνίασης με Σλάβους έμαθαν τη Βουλγαρική γλώσσα [1]...


Η λέξη "πομάκος" προέρχεται πιθανότατα από την Σλαβική λέξη "помъчен", που θα πει "βασανισμένος"... Εδώ στην Βουλγαρία θεωρείται ότι οι Πομάκοι ήταν Βούλγαροι, οι οποίοι δεν άντεξαν τις πιέσεις και τα βασανιστήρια των Τούρκων και αλλαξοπίστησαν... Αυτό τους ανάγκασε, όμως, να απομακρυνθούν από τον δικό τους κοινωνικό ιστό και έτσι αναγκάζονταν να φύγουν από τα χωριά τους για να ζήσουν αλλού... Έτσι δημιουργήθηκαν τα πομακοχώρια... Συνήθως σε μέρη δύσκολα, άγονα, ορεινά...

Οι Πομάκοι εργάτες που έχουμε στην δουλειά είναι με διαφορά οι πιο δουλευταράδες... "Έχουν μάθει να δουλεύουν σκληρά γιατί οι τόποι στους οποίους μένουν για να βγάλουν καρπό θέλουν να χύσεις πολύ ιδρώτα", μου εξηγεί ο Николай (Νικολάι), ο Βούλγαρος συνάδελφος και φίλος μου... Πέρα, όμως, από δουλευταράδες είναι συμπαθείς, ευχάριστοι, φιλόξενοι και έμπιστοι άνθρωποι...


Κατά μία άλλη παράδοση, ο προσηλυτισμός των Πομάκων στον μουσουλμανισμό έγινε ομαδικά κάποια χρονιά της περιόδου 1636-1672. Σύμφωνα με την παράδοση αυτή, κάποια χωριά της Ροδόπης, προκειμένου να γλιτώσουν την καταπίεση και τα βασανιστήρια των Τούρκων, αποφάσισαν να αλλαξοπιστήσουν ομαδικά... Παρουσιάστηκαν, λοιπόν, κάποια μέρα οι προύχοντες των χωριών στον Τούρκο διοικητή της Φιλιππούπολης (σημερινό Πλάβντιβ της Βουλγαρίας) και του ανακοίνωσαν την απόφαση τους... Αργότερα, με την επιστροφή τους στα χωριά τους αλλαξοπίστησαν και οι υπόλοιποι ομόφυλοι τους [2]...

Το Ραμαζάν είναι μουσουλμανική εορτή νηστείας. Είναι ίσως η πιο σημαντική εορτή και θεωρείται ένας από τους πέντε "πυλώνες" της Ισλαμικής πίστης... Ραμαζάν είναι ο ένατος μήνας του μουσουλμανικού έτους και, σύμφωνα με την θρησκευτική τους παράδοση, σε αυτόν τον μήνα έδωσε ο Αλλάχ μέσω του αγγέλου Γκαμπραήλ, το Κοράνι στους ανθρώπους. Σε όλη την διάρκεια του μήνα αυτού, οι μουσουλμάνοι απέχουν υποχρεωτικά, από την ανατολή έως την δύση του ηλίου, από κάθε είδους τροφή ακόμη και νερό, πολύ δε περισσότερο από κάπνισμα, ποτό, αρώματα και σεξουαλικές επαφές, όχι όμως στο υπόλοιπο διάστημα μέχρι την ανατολή του Ηλίου. Υπάρχουν και μερικά άλλα πράγματα που πρέπει να προσέξει ένας πιστός, όπως ότι απαγορεύονται οι σταγόνες στα μάτια, σάλιο που βγήκε από το στόμα να ξαναμπεί στο στόμα ή η βλασφημία και οι βρισιές... Από την νηστεία εξαιρούνται τα μικρά παιδιά, οι ασθενείς, οι εγκυμονούσες και οι θηλάζουσες, οι ταξιδιώτες, όταν η απόσταση είναι μεγάλη, οι γυναίκες με εμμηνόρροια (οι οποίες, όμως, όπως και οι ταξιδιώτες, πρέπει να αναπληρώσουν τις μέρες της νηστείας κάποιες άλλες μέρες του χρόνου), και όσοι ταΐζουν τουλάχιστον 30 φτωχούς κάθε μέρα...


Η εορτή είναι ακίνητη στο Ισλαμικό ημερολόγιο (σεληνιακό - βασίζεται στην κίνηση της σελήνης), αλλά κινητή στο Γρηγοριανό, με βάση το οποίο κάθε χρόνο μετακινείται δέκα ημέρες νωρίτερα από την προηγούμενη χρονιά.


Φέτος, η εορτή άρχισε την 1η Σεπτεμβρίου και κορυφώθηκε χθες, Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου, με την πρώτη ημέρα του τριήμερου Рамазан байрам (Ραμαζάν μπαϊράμ - Bayram: "εορτασμός"), όπως αποκαλείται στην Βουλγαρία. Στα αραβικά η εορτή ονομάζεται عيدالفطر (Εΐντ-αλ-φίτρ - "Εορτή στο τέλος της Νηστείας").


Για τους μουσουλμάνους το Ραμαζάν Μπαϊράμ είναι μια γιορτή αγάπης και χαράς. Ονομάζεται και Σεκέρ Μπαϊράμ, από την λέξη σεκέρ που σημαίνει "γλυκό", γιατί προσφέρονται γλυκά. Με βάση τους Μουσουλμάνους, την ημέρα του εορτασμού ο Θεός καλεί στο τραπέζι της χαράς και της αγάπης όλο τον κόσμο. Τον καλεί να ξεχάσει τα μίση, να φιλιώσει, να κυριαρχήσει η αγάπη και η ομόνοια. Την πρώτη ημέρα του μπαϊραμιού δεν υπάρχει νηστεία και αν κάποιος νηστέψει θα τιμωρηθεί, γράφει στο Κοράνι [3].



Σημείωση: Οι φωτογραφίες είναι από το Βουλγαρικό χωριό Долно Осеново (Ντόλνο Οσένοβο - Κάτω Οσένοβο), κοντά στην πόλη του Благоевград (Μπλαγκόεβγκραντ). Οι Πομάκισσες γυναίκες μιας κάποιας ηλικίας στις φωτογραφίες θα παρατηρήσετε ότι φοράνε ένα λευκό μαντήλι. Το μαντήλι αυτό ονομάζεται тестемел (τεστεμέλ).


Σύνδεσμος σε χάρτη / Link to Map: 41° 57' 15''N, 23° 14' 27''E


[ENG] Ramazan Bayram (the celebration at the end of the Ramazan fast) at Bulgarian village Dolno Osenovo, near the city of Blagoevgrad...
[BUL] Рамазан байрам, Долно Осеново.

BG CH CR CZ EN FR DE IT JA PL RO RU

Βουλγαρία και Ισλάμ...

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της τελευταίας απογραφής στην Βουλγαρία, ένα ποσοστό 13% του πληθυσμού της χώρας αυτοπροσδιορίζονται ως "μουσουλμάνοι". Από αυτούς, τα τρία τέταρτα, περίπου, δηλώνουν την Τουρκική γλώσσα ως την μητρική τους γλώσσα... Το υπόλοιπο ένα τέταρτο είναι μουσουλμάνοι Βουλγαρικής καταγωγής (Πομάκοι).

Σε όλη την χώρα υπάρχουν περίπου 1040 τζαμιά, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που βρίσκονται στα μικρά χωριά... Στα περισσότερα από αυτά λειτουργούν σήμερα σχολεία εκμάθησης του κορανιού ή "Medrese", όπως αποκαλούνται στα Τουρκικά...



Η ιστορία του Ισλάμ στην Βουλγαρία ξεκινάει τον 14ο αιώνα. Το 1361, ο στρατός του σουλτάνου I. Murat Hügavendigâr (Μουράτ Α') κατέκτησε την Ανδριανούπολη από τους Βυζαντινούς και πάτησε το πόδι του στον Έβρο - γνωστός στην Βουλγαρία ως Марица (Μαρίτσα) - ποταμό, την "πύλη" για την κατάκτηση της Βουλγαρίας...



Το 1364, μετά από μεγάλης διάρκειας πολιορκία, πέφτει στα χέρια του Lala Şâhin Paşa (Λάλα Σαχίν πασά) το Пловдив (Πλόβντιβ - η αρχαία Φιλιππόπολις), η πιο σημαντική πόλη στην Βουλγαρική Θράκη, ενώ την ίδια χρονιά κατακτάται και η Стара Загора (Στάρα Ζαγόρα)...

Στις 17 Ιουλίου του 1393 οι Οθωμανοί κυριεύουν ύστερα από προδοσία, μετά από τρίμηνη πολιορκία, το Царевец (Τσάρεβετς), το κάστρο της τότε πρωτεύουσας της Βουλγαρίας Търновград (Τάρνοβγκραντ), σημερινό Велико Търново (Βέλικο Τάρνοβο). Θα παραμείνει ελεύθερο μόνο το ανατολικό τμήμα της Βουλγαρίας, κι αυτό μόνο μέχρι το 1395-1396.



Μαζί με τον Οθωμανικό στρατό συρρέουν στην Βουλγαρία στρατιωτικοί και στρατιώτες, πολίτες, χωρικοί από την Ανατολία και νομάδες βοσκοί, Τουρκομάνοι και Τάταροι πολεμιστές, οι οποίοι ωθήθηκαν να εγκατασταθούν στις νεοκατακτημένες περιοχές για να ενισχυθεί ο Οθωμανικός τους έλεγχος... Αυτό δημιούργησε τεράστια ζήτηση για τεχνίτες, οι οποίοι ήταν απαραίτητοι για να κατασκευαστεί η λεγόμενη "μουσουλμανική υποδομή", δηλαδή σπίτια έξω από τα τείχη των μεσαιωνικών Βουλγαρικών πόλεων, τζαμιά, δημόσια λουτρά, μαγαζιά. Η βιασύνη αυτή οδήγησε στην κατασκευή κτισμάτων "άγριων" και μεγάλων, τα οποία δεν είχαν καμία σχέση με την φινέτσα των κτιρίων της Προύσας, της πρώτης πρωτεύουσας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας [1]...





Στην πορεία των χρόνων, όμως, δεν είναι λίγα τα μέρη της Βουλγαρίας εκείνα στα οποία τα μουσουλμανικά στοιχεία, τόσο της παράδοσης, όσο και της αρχιτεκτονικής, αναμείχθηκαν με τα χριστιανικά, δημιουργώντας ένα ιδιότυπο "χαρμάνι"... Για παράδειγμα, πολλά τζαμιά της Βουλγαρίας είναι κτισμένα με πρότυπο τους τις σε ρυθμό "βασιλικής" εκκλησίες,... Άλλωστε, πολλά από αυτά ήταν κτισμένα και διακοσμημένα από Βούλγαρους χριστιανούς τεχνίτες... Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το Bayraklı Camii (Μπαϊρακλί Τζαμί) στην πόλη Самоков (Σάμοκοβ), κτισμένο τον 19ο αιώνα (το τζαμί στις φωτογραφίες)... Σήμερα το τζαμί αυτό λειτουργεί ως μουσείο...



Παρότι δεν είναι λίγες οι μαύρες σελίδες της Βουλγαρικής ιστορίας που γράφτηκαν κατά την περίοδο του Οθωμανικού ζυγού, είναι πάρα πολλές οι Βουλγαρικές πόλεις όπου οι Χριστιανοί ζουν σήμερα δίπλα στους Μουσουλμάνους ή στους Τσιγγάνους... Γενικά υπάρχει ανεκτικότητα και σεβασμός στην διαφορετικότητα, χωρίς, όμως να λείπουν και τα προβλήματα... Η εφαρμογή αντι-μουσουλμανικών νόμων κατά την δεκαετία του '80 (Ребългаризация) και αργότερα το άνοιγμα των συνόρων είχαν ως συνέπεια να εγκαταλείψουν την χώρα, μετά το 1989, πάνω από 300.000 μουσουλμάνοι, πολλοί από τους οποίους, όμως, επέστρεψαν κάποια χρόνια αργότερα...

Σημείο "κλειδί" για την μουσουλμανική μειονότητα της Βουλγαρίας ήταν η συμμετοχή του μειονοτικού κόμματος Движение за права и свободи (Ντβιζένιε ζα πράβα η σβαμπόντι - Κίνημα για το Δίκαιο και την Ελευθερία) του Ahmed Demir Doğan (Αχμέτ Ντεμίρ Ντογκάν) στην κυβέρνηση συνασπισμού του 1991. Στις εκλογές του 2005 πήρε 12,8% και 34 έδρες στην Βουλή, με μεγαλύτερο ποσοστό το 67,32% στην διοικητική περιφέρεια του Кърджали (Κάρντζαλι). Με αυτά τα ποσοστά συμμετέχει σε κυβέρνηση συνασπισμού με τον Συνασπισμό των Σοσιαλιστικών κομμάτων. Στην Κυβέρνηση κατέχουν χαρτοφυλάκιο αρκετά μέλη του μειονοτικού κόμματος, όπως η Емел Етем Тошкова (Εμέλ Ετέμ Τόσκοβα), η οποία είναι αναπληρωτής πρωθυπουργός και Υπουργός Εθνικών Καταστροφών και Εκτάκτων Αναγκών...

Το μεγαλύτερο πρόβλημα σήμερα της μειονότητας είναι η εκπαίδευση της νεολαίας... Πολλά μικρά παιδιά δεν γνωρίζουν την Βουλγαρική και αυτό αποτελεί σοβαρό εμπόδιο για την μελλοντική τους κοινωνική προσαρμογή [2]...

Σημείωση: Η Βουλγαρία έχει επικυρώσει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Πλαισίου για την προστασία των μειονοτήτων.

Φωτογραφίες: [1]/[2]/[3]/[4]/[5]/[6]/[8] Bayraklı Camii, [7] Μουσουλμανική ταφόπλακα δίπλα σε Χριστιανική έξω από το Μουσείο Ιστορίας του Σάμοκοβ.

Σύνδεσμος σε χάρτη / Link to Map: 42° 20' 19''N, 23° 33' 29''E


[ENG] Bulgaria and Islam: According to the latest statistical data, 13% of Bulgarian population are Μuslims. The three quarter of them are of Turkish origin, while the other one quarter are ethnic Bulgarians (Pomaks). All around Bulgaria there are around 1040 mosques. In this number are included also the mosques of the small villages... At most of these mosques there are schools for learning Koran, well-known in Turkish as "Medrese"... The history of Islam in Bulgaria starts in the 14th century. In 1361 the Ottoman army conquers the Byzantine city Adrianopole and steps its foot on Evros river (known in Bulgarian as "Maritsa"), the "gate" for invading Bulgaria... In 1364, after a long time siege, Plovdiv is conquered... Plovdiv was the biggest and most important city of the Bulgarian Thrace... The same year the city Stara Zagora falls also to the Ottoman rule... On 17 July 1393, after three months siege and after of a betrayal, the Ottomans conquer Tsarevets, the castle of the Bulgarian capital Tarnovgrad, today known as Veliko Tarnovo... The rest of Bulgaria, i.e. the east part, is conquered during 1395-96. The Ottoman army was followed by masses of Anatolian peasants, nomadic herdsmen, Turkoman and Tatar warriors, all of which were forced to relocate at the Bulgarian lands to consolidate Ottoman control [1]. These masses created a tremendous need for craftsmen for the construction of the so-called "Muslim infrastructure", that is houses outside the walls of the medieval Bulgarian cities, mosques, public baths and merchant shops... The urgent of these needs led to the construction of big and rough buildings which were lacking the delicacy and the refinement of the buildings of older Ottoman cities, like the buildings of Bursa, the first Ottoman capital. After years, there were many places in Bulgaria where the Muslim traditions and architecture mixed with the Christian creating an interesting blend: many of the mosques were built with the same architecture like the basilica type churches, while many of them were built and decorated by Bulgarian Christian craftsmen... Perfect example of this is the 19th century mosque at the city Samokov, the Bayraklı Camii [the mosque in the photos], one of the most beautiful mosques in Bulgaria, which today is a museum... Even though there are many black pages in the history of Bulgaria in relation to the "Ottoman Yoke", today, in many Bulgarian cities, the Christians live relatively peaceful next to the Muslims and to the Roma, even though some problems occur from time to time... The anti-muslim laws of the '80s (forced Bulgarization) and later the fall of the communist regime led about 300.000 Muslims to leave the country... Most of them came back some years later... Key fact for the Muslim minority was the participation of their political party "Movement for Rights and Freedoms" in the government that came up from the elections of 1991. At the election of 2005, the MRF achieved a 12,8% and together with the Coalition of the Socialistic parties formed the todays government. Members of the MRF are office holders, like the Deputy Prime Minister and Minister of Disaster Management Policy Emel Etem Toshkova... One of the bigest problems of the muslim minority is the education of the youth. The fact that many 14-15 years old kids do not know Bulgarian makes difficult their social adaptation...

[BUL] България и Ислам. Снимки от Самоков (Bayraklı Camii).

Source of information were the articles:
[1] Saudi Aramco World: Islam in Bulgaria (in English)
[2] BNR: Islam and Islamic education in Bulgaria (in Greek)

Share

BG CH CR CZ EN FR DE IT JA RO RU